W ramach niniejszego artykułu chcę wyjaśnić zasady, w oparciu o które obcokrajowcy mogą otrzymać świadczenie z programu Rodzina 500. Tych pytań bowiem pojawia się coraz więcej.
Zasady przedmiotowego wsparcia zostały szczegółowo przedstawione w znowelizowanej w 2019 r. ustawie z dnia 11 lutego 2016 r., o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.
Świadczenie rodzinne w wysokości 500 zł oprócz obywatelom RP przysługuje również cudzoziemcom, których status pobytowy na terytorium Polski szczegółowo regulują dyspozycje normy prawnej wysłowionej w treści art. 1 wskazanej powyżej ustawy.
I tak, prawo do konstatowanego świadczenia przysługuje obcokrajowcom:
- do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Mowa tutaj o posiadaniu obywatelstwa jednego z krajów UE lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein, Islandia)
- jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską dwustronnych umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym (min. Ukraina, USA, Kanada, Mołdawia)
- przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji), jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy,
- przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
– na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 139a ust. 1 lub art. 139o ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, (legalne przebywanie na terytorium RP w ramach przemienia wewnątrz przedsiębiorstwa i zamieszkiwanie w Polsce razem z członkami rodziny) l
– w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 139n ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
Co jednak istotne, możliwość uzyskania świadczenia na tej podstawie, nie będzie dotyczyła osób posiadających prawo pobytu w Polsce przez okres, który nie przekracza 9 miesięcy.
- przebywającym w Polsce w związku z prowadzeniem badań naukowych. Uzyskanie konstatowanego świadczenia na tej podstawie obwarowane jest warunkiem posiadania prawa pobytu w Polsce przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy.
Co do zasady prawo do świadczenia wychowawczego, a takim jest świadczenie 500 plus przysługuje wskazanym powyżej osobom, przez cały okres przebywania w Polsce razem z rodziną. Co musi zatem zrobić obywatel Ukrainy, żeby otrzymać pomoc 500+? Niewiele. Musi przede wszystkim pracować legalnie i przebywać na terytorium RP razem z rodziną.
Być może niebawem uzyskanie świadczenia będzie jeszcze prostsze, a to z tego względu na apel ze strony Rzecznik Praw Dziecka (RPD), który proponuje zmianę przepisów, tak aby nie różnicowały prawa cudzoziemców do świadczenia 500+, poprzez uniezależnienie wsparcia finansowego na wychowanie dzieci od posiadania w karcie pobytu, jakże pożądanej przez cudzoziemca adnotacji „dostęp do rynku pracy”.
RPD analizując przepisy jak również decyzje odmowne, zwrócił uwagę, że przepisy ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci są także niejasne, jeśli chodzi o to, czy gwarantują prawo do świadczenia 500+ tym cudzoziemcom, którzy uzyskali w Polsce status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zgodę na pobyt ze względów humanitarnych. Faktycznie bowiem, deliberacja ustawy pomocowej prowadzi do wniosku, że takim osobom przedmiotowa pomoc nie przysługuje. Różnicowanie jednak sytuacji prawnej cudzoziemców wyłącznie ze względu na tak naprawdę techniczną cechę kart pobytu, w ocenie zarówno RPD jak i Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej naruszałoby wyrażony w art. 32 Konstytucji nakaz równego traktowania przez władze publiczne podmiotów podobnych.
Nie mniej jednak, pomimo jasnych „wytycznych” ocena okoliczności indywidualnej sprawy – czy dana osoba posiadająca status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zgodę na pobyt ze względów humanitarnych może dostać świadczenie i spełnia warunki do jego otrzymania – należy do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego dla miejsca zamieszkania.
Zwracam jednocześnie uwagę, że w chwili obecnej z takiego wsparcia nie mogą korzystać obywatele Białorusi, a jak wskazują liczby, jest to druga, zaraz po Ukraińcach najliczniejsza grupa cudzoziemców w Polsce. Pomiędzy Polską a Białorusią nie podpisano bowiem umowy o zabezpieczeniu społecznym. Co jednak ciekawe, i co wskazałam powyżej, polskie wsparcie socjalne przysługuje za to mieszkańcom Unii Europejskiej, USA, Mołdawii czy Korei.
Najnowsze komentarze